Zaterdagmiddag 14:00 uur. Kinderfeestje bij de achterburen: Een kakofonie van geluid. Een grote draagbare geluidsbox in de tuin. Met een draadloze microfoon als een soort heilige graal. Af en toe wordt deze bemachtigd door een 5 jarige. Dan volgt er een schreeuw in de microfoon mét echo. Er wordt Engelbewaarder gezongen en iets met kopjes koffie.
Volop kinderplezier dus.
Wat een verschil als je dan een half uur later plaats neemt in de kapel van De Kleine zusters van de H. Joseph in het Savelsbergklooster. De nonnen hebben in deze kapel vele uren doorgebracht. Biddend en zingend.
Nu staat er pontificaal in het midden van de kapel een eigen gemaakt instrument met heel veel touwtjes, vishengels, bamboe pijpen en kurken op een steeltje. Omringt door stoelen voor de bezoekers.
Mike Kramer programmeert de klankkunsten tijdens Cultura Nova. Hij heeft Hans van Koolwijk kunnen strikken voor een optreden. Een lang gekoesterde wens zo blijkt uit zijn woorden voorafgaand aan het optreden. Mike laat ons ook weten dat hij al 15 jaar bezig is om klankkunst onder de aandacht te brengen. Een moeilijke taak zo laat hij weten. Maar hij volhardt. Trots kondigt hij dan ook Hans van Koolwijk aan.
Dan begint het concert. Sonore tonen vullen de ruimte. Schuiven worden open gezet en er wordt met gewichtjes geschoven. De vishengels worden voorzichtig omhoog en omlaag gehaald. Ze veranderen de toonhoogte van de bamboe-pijpen die met lucht worden aangedreven.
Tot twee keer toe schiet er tijdens de uitvoering, duidelijk hoorbaar, een luchtslang los. Een noodzakelijke reparatie wordt door de kunstenaar zelf uitgevoerd door onder de constructie te duiken. Terwijl de klanken doorgaan.
Kunstige muziek, of is het muzikale kunst. Ik weet het niet.
Na afloop geeft de kunstenaar een toelichting.
Hij vat het geheel als volgt samen:
Je hebt geluid, dat hoort iedereen;
Je hebt klank, dat is wat een mens wíl horen;
En je hebt muziek. Dat is een compositie van klanken.
“Dit stuk bestond uit klanken. Het is geen muziek”, benadrukt de kunstenaar.
Nu ga ik er altijd prat op om te zeggen dat ik een culturele omnivoor ben. Dat wil zeggen dat ik eigenlijk alles wel mooi vind. Er in elk geval voor open sta. Vandaag ben ik aan een grens geraakt. Er nét niet overheen.
Klankkunst. Het is een niche-markt. En de kracht van de niche is dat het voor een kleine doelgroep is met potentie voor meer. De overige bezoekers van deze uitvoering hebben ervan genoten. Dat was te merken aan het applaus na afloop. Ik weet het niet. Waar heb ik het afgelopen uur naar geluisterd?
Gekunstelde klank. Of was het geknutselde klank?
Bart Rousseau
Bart Rousseau is voormalig ambassadeur van het Parkstad Limburg Theater en schrijft regelmatig blogs over, onder andere, cultuurvoorstellingen.