Het Cultura Nova van … Harry van Dijck.
Vandaag barst de jubileumeditie van Cultura Nova los. Speciaal voor deze feestelijke editie vroegen wij partners naar hun favoriete herinneringen, wat Cultura Nova volgens hen voor de regio betekent en waar ze zich het meest op verheugen deze editie. Vandaag aan het woord Harry van Dijck, Procesteammanager vastgoed bij Weller Wonen.
1. Hoelang bezoek je Cultura Nova al en wat is jouw mooiste herinnering aan Cultura Nova?
In de jaren negentig was ik ambtenaar, onder andere voor Kunst en Cultuur, in de gemeente Beesel. Daardoor was ik nauw betrokken bij de organisatie en voorstellingen van het Limburg Festival. Prachtige producties op de meest onvermoede locaties, fiets- en wandeltochten in Midden en Noord Limburg waar hordes bezoekers op af kwamen. Maar ik woonde in Sittard en dacht: waarom trekken Cultura Nova en het Limburg Festival niet gezamenlijk op? Ze hebben goud in handen voor het toerisme.
Toen ik in 2001 wederom in Heerlen aan de slag ging en nu bij woningcorporatie Weller, trof ik een verpletterende programmering aan van Cultura Nova. Fiedel van der Heijden en Rocco Malherbe bleken aanstekelijk te zijn voor grensoverschrijdend theater in de meest brede zin van het woord. Innoverend voor sector, betoverend voor de inwoners van Parkstad maar vooral boeiend en verbindend voor allen die de regio Parkstad een warm hart toedragen. Niet voor niets dat interim burgemeester Emile Roemer zich hardop afvroeg: waarom kent iedereen in Nederland ‘Oerol’ maar spreekt niemand over ‘Cultura Nova’?
Daarom vind ik het een magistrale zet dat het programmaboekje van editie 2021 bij alle abonnees van De Limburger op de Zuid-Limburgse deurmat is beland. Dan weten ‘de Sjengen van Meestreech’ ook wat er loos is in 045, wah!
Één van de meest vreemde ervaringen was de locatievoorstelling ‘Wandelen op de Champs-Elysées’ in 2008 van het Vlaamse theatercollectief FC Bergman. De voorstelling vond plaats in een gigantisch grote, leegstaande fabriekshal van C-mill in Molenberg. De programmatekst luidde dat het een surrealistisch stuk was ‘…met een schildpad om de wereld beter te kunnen bekijken, maar het is moeilijk thee drinken op een ijsschots als iedereen dronken is.’ Tja, dat belooft natuurlijk heel veel of totaal niets. Mijn geïnviteerde vrienden wilden zo snel mogelijk de muffe loods verlaten, maar durfden niet omdat ze op de bovenste rij van de zittribune zaten en dus niet in de kijker wilden lopen bij het verlaten van de locatie. Een theatrale vertaling dat schuurt en tot nadenken stemt maar die de huidige toets der kritiek van de Partij van de Dieren nooit of te nimmer zou doorstaan. Na de voorstelling bleef ik verbluft achter en vroeg me af wat ik had aanschouwd. Ik ben er nog steeds niet achter.
Het Maankwartier Heerlen was nog in aanbouw, maar in 2017 vond op het net opgeleverde Maanplein de voorstelling ‘Pierrot Lunaire 2.0’ plaats. Wat een voorstelling zeg, over de maanzieke Pierrot op muziek uit 1920 van Arnold Schönberg. Het ging over de hedendaagse kunstenaar, die in feite nog altijd aan de rand van de maatschappij staat en met regelmaat wordt weggezet als een in zichzelf gekeerde clown. Hij moet op zoek naar nieuwe wegen om zijn publiek te benaderen. De zangeres Ekaterina Levental uit Oezbekistan vertolkte de meest feeërieke, ingenieuze voorstelling ooit en dat op het Maanplein met volle maan en bij een tropische hitte van 30gr Celsius. Moet je je voorstellen, volle maan, klassieke strijkers en een op de achtergrond voorbijtrekkende Godzilla die zich richting Heerlen Centrum voortbeweegt. En dat alles met een interactieve video-installatie en een levend orkest. Hallucinerend muziektheater pur sang. Sindsdien ben ik een grote fan van de rijzende ster Ekaterina Levental en hoop ik dat ze komende jaren weer een voorstelling mag vertolken op Cultura Nova.
Ook de voorstelling ‘Emma’ in de voormalige Treebeekse schoenfabriek in 2018 was een ongelooflijke ervaring die mij in al mijn vezels raakte. Op basis van de teksten van Mieneke Bakker en Wiel Beijer (wat een talenten!) maakten Toneelgroep Maastricht met artistiek leider Servé Hermans, amateur-spelers en professionele acteurs, fanfare Harpe Davids en gardedansers van carnavalsvereniging De Waggelerre een unieke, muzikale theaterproductie over een dag uit het ogenschijnlijk normale leven van werknemers van de schoenfabriek. Een ware ode aan de eerste sociale werkplaats in Nederland.
2. Wat betekent Cultura Nova volgens jou voor Heerlen/Parkstad?
Tja, voor mij is Cultura Nova de stille kracht in stads- en regiopromotie. Het is het uithangbordje waaraan de regio zich kan optrekken. De trots van Parkstad, met respect voor Roda JC natuurlijk, maar dan wel op gepaste afstand.. Cultura Nova boort onvermoede lokale talenten aan, snijdt lastige maatschappelijke thema’s aan, maakt het bespreekbaar, geeft kunstenaars de ruimte om ons na te laten denken over verleden, heden en toekomst. Kansen zien in plaats van blijven hangen in kommer en kwel-verhalen. Als woningcorporaties in Heerlen zijn we partners om door middel van het volksfestijn onze buurten en onze huurders te laten floreren. Kijk naar de Kopsalon in Eikenderveld (dit jaar in de Molenberg). Of zie het project van Wonen Limburg met het Spaanse kunstenaarscollectief BoaMistura om de Auroraflat op te fleuren. Maar ook een project als de Woonkamers van Heerlerheide van Bram Tackenberg of het XXL-mural project, een waar openluchtmuseum, op de flats van Heerlerbaan. En wat dacht je van de verhalen van jongeren uit Heerlerheide die vervat zijn in een vertelconcert door COVAR? Jongeren uit de buurt acteren en floreren. Dat past ook allemaal prima in het project Stedelijke Vernieuwing Heerlen Noord, waarvoor Lodewijk Asscher de contouren uitzet. Hartstikke prachtig!
3. Waar verheug je je dit jaar het meeste op?
Ik smacht naar de boekpresentatie van Joos Philippens: ‘Het Wonder van Heerlen’ over de totstandkoming van het Maankwartier. Dat is niet zonder slag of stoot gegaan. En volgens mij markeert het Maankwartier een nieuwe periode van lef door Heerlen. Maar het meeste verheug ik me op de voorstelling ‘Cinema Royal’ door het Het Laagland. Een komische jeugd-/familievoorstelling in de het Tuchinsky van het Zuiden. Het Laagland excelleert in voorstellingen op locaties met historische waarde en doet dat met talentvolle jeugdige acteurs, bijgestaan door oude rotten in het vak’. Een soort gilde-systeem. In 2015 zag ik de voorstelling ‘Jongens van toen’ in de voormalige school van het Arcuscollege aan de Groene Boord. Gebaseerd op verhalen van oud-leerlingen van de Ondergrondse Vakschool (OVS), de opleiding voor mijnwerkers in wording. Het is belevende geschiedenis uit de regio. Overigens ga ik er naartoe met Simone van der Veen, een jeugdige toneelspeler die een glansrol vertolkte in ‘Jongens van toen’. Ze studeert nu in Utrecht, komt extra terug voor deze voorstelling van haar oud-medespelers. Ik hoop dat ze zo enthousiast is dat ze in Heerlen Mijn Stad wil blijven.
Verheug jij je ook op Cultura Nova? Bekijk het programma via https://cultura-nova.nl/programma/.