Van bezoekers uit Heerlen en daarbuiten heeft Cultura Nova al veel enthousiaste reacties mogen ontvangen. Ook in de regionale en landelijke pers is Cultura Nova veelvuldig beschreven. Maar tevens de makers en kunstenaars van het festival hebben tijdens de Artist Talk in SCHUNCK* op zondag 26 augustus een boekje opengedaan over hun ervaringen in Parkstad. Theatermakers en kunstenaars van deze editie van Cultura Nova bespraken daar onder andere het culturele klimaat in Heerlen.
Te gast waren Josep Vicent (Carmina Burana), Els Huver (Kopsalon voor Hoofdzaken), Jos Zandvliet (ACCU), Marieke Coppens (artist in residence SCHUNCK*) en Peter de Bie en Michiel Soete (Laika).
Heerlen, “net Catalonië”
Dirigent Josep Vicent van het Spaanse gezelschap La Fura dels Baus uitte zich tevreden over de eerste opvoering van het spektakel ‘Carmina Burana’ in Zilverzandgroeve Beaujean tijdens Cultura Nova. De megaproductie werd zaterdagavond 25 augustus voor 4000 toeschouwers opgevoerd in de Heerlense zandgroeve Beaujean. “De maan schitterde in volle glorie boven het toneel, zelfs de planeet Mars was te zien. Alles viel op zijn plek”, aldus Vicent.
Gesprekleider Hans Mommaas vroeg de sprekers naar hun relatie tot Heerlen. Vicent uitte zijn sympathie voor Heerlen als stad warmhartig: “Op een gegeven moment was ik uitgekeken op Amsterdam. Maar in Heerlen voel ik me net zo thuis als in Catalonië.”
Niet enkel statistieken
Els Huver is radiomaker en journalistieke audiomaker, die de Kopsalon van Hoofdzaken heeft gemaakt onder de titel ‘Van geluk spreken’. Huver is de Heerlense wijk Eikenderveld ingegaan om verhalen van de bewoners te verzamelen.
Eikenderveld is statistisch gezien een van de armste delen van Heerlen. Echter, benadrukt Huver, “Eikenderveld is volgens de statistieken van het CBS arm, maar de wijk bestaat niet enkel uit statistieken.” Huver heeft de bewoners met ‘Van geluk spreken’ letterlijk een stem gegeven door hen hun verhaal te laten doen. Tijdens Cultura Nova konden bezoekers in een mobiele kapsalon op het Burg. Van Grunsvenplein in een kappersstoel naar zes waargebeurde verhalen uit de wijk luisteren. Meer dan 750 bezoekers bezochten de Kopsalon tijdens Cultura Nova. Huver benadrukt dat ze de smaak te pakken heeft gekregen. De zes verhalen die te beluisteren waren tijdens Cultura Nova 2018 waren enkel “fase 1”, ‘Van geluk spreken’ krijgt een staartje.
Het vuur van Heerlen, de olie van ACCU
Community artist/kunstenaar Jos Zandvliet (voorheen DOGtroep) is medeoprichter van stichting ACCU en was gedurende Cultura Nova 2018 artistiek verantwoordelijk voor het grote community art-project ‘Duende’ in de wijk Heerlerbaan. Samen met bewoners en verenigingen werd een grote parade gemaakt met thema’s uit de wijk. Ouderen (80+) uit de zorginstelling ‘Oranjehof’ (Sevagram) zongen voor een intermezzo in de parade samen met schoolkinderen van 10 jaar. De parade eindigde bij de twee nieuwe murals op de flats van Weller in de Peter Schunckstraat.
Zandvliet stak tijdens de talk de loftrompet uit over Heerlerbaan en Heerlen in het algemeen. “Er is hier heel veel,” aldus Zandvliet, zinspelend op onder andere het verenigingsleven. Hij vatte de samenwerking tussen de bewoners van Heerlerbaan en ACCU mooi samen met een metafoor: “Heerlen heeft al vuur van zichzelf, wij [ACCU] nemen slechts de olie mee.” Zandvliet wist tijdens de artist talk letterlijk olie op het Heerlense vuur te gooien door zijn mede-sprekers en het publiek in SCHUNCK* te verleiden tot een dansje op La Bamba.
“Slechte ideeën” voor Heerlen
Kunstenaar Marieke Coppens, artist in residence bij SCHUNCK* verbleef van januari tot medio juli in Heerlen. Haar expositie MINE is tot 2 december 2018 te bezoeken in het Glaspaleis. Ter voorbereiding van de talk bereidde ze een aantal ‘slechte ideeën’ voor, die aansluiten op de Heerlense thematiek van krimp, identiteit, transitie en ‘Bovengronds’.
Coppens stelt bijvoorbeeld voor om van alle straten in Heerlen grachten te maken, dan valt het niet zo op dat er niemand loopt. Een ander saillant idee is het omvormen van ‘t LOON in een subtropisch zwembad, met restaurants gerund door bewoners van het AZC, “Heerlen gaat er hiermee op veel fronten op vooruit: een zwembad, echt lekker eten, voor als ‘t LOON weer instort een ramp-kans-toeslag voor de experience.” Coppens benadrukt dat haar slechte ideeën rechteloos uitgevoerd mogen worden, mits er een kunstenaar betaald betrokken bij wordt. Voor het gehele mini-manifest (pdf), klik hier.
Waardering voor het Heerlense publiek
Theaterkok Peter De Bie en theatermaker Michiel Soete maken voorstellingen waarbij niet alleen kijken en luisteren een rol spelen, maar ook proeven, voelen en ruiken. Verbonden aan theatergezelschap Laika maken zij ‘theater der zinnen’: voorstellingen voor kinderen, jongeren en volwassenen die hun kinderlijk gevoel voor verwondering nog niet zijn verloren. Tijdens Cultura Nova streken De Bie en Soete neer op het Burg. Van Grunsvenplein met de voorstelling ‘Cantina’ en openenden hier een feestelijke kantine in een tent.
Bij binnenkomst kwamen de bezoekers in een theatrale wereld terecht, waarin verschillende werelden tevoorschijn werden getoverd, waar droom en werkelijkheid versmolten. En waar het publiek bovenal heerlijk eten kreeg voorgeschoteld. Vrijwilligers van het festival figureerden tevens in de voorstelling, die maarliefst op zes avonden werd opgevoerd. Hun warmte, maar ook die van het Heerlense publiek hebben sympathie gewekt bij de heren van Laika. Michiel benadrukt dat elk festival zo zijn eigen identiteit en daarmee ook een eigen publiekssamenstelling heeft. Peter prijst de vreedzame, rustige festivalsfeer van Cultura Nova en haar publiek.
A.s. dinsdag 18 september vindt in SCHUNCK* TALK#3 plaats. Deze TALK maakt deel uit van Nomadic Mountains het Dutch Mountain Film Festival – DMFF #8.